Từ những phát minh nhỏ bé như viên
gạch cho đến những sáng tạo quan trọng như cối xay gió, người Ba Tư với sức
sáng tạo nghệ thuật đa dạng và phong phú đã mang đến cho thế giới vô số những
tiện ích phi thường. Sau đây là một vài ví dụ điển hình cho những sáng tạo vô
tận mà người Ba Tư cổ đại nay là người Iran đã đóng góp cho văn minh con người:
(10,000 TCN) - lần đầu tiên thuần hóa dê
(6000 TCN) - những viên gạch cổ nhất đã được tìm thấy cho đến nay là tại
Ba Tư
(5000 TCN) - phát minh ra Tar (đàn tì bà), dẫn đến sự ra đời của ghita
(5000 TCN) - phát minh ra rượu vang. Đại học Pennsylvania đã tiến hành
cuộc nghiên cứu, khai quật tại Hajji Firuz Tepe ở tây bắc Iran
(3000 TCN) - Ziggurat là tòa tháp bậc thanh hình chữ nhật, được xây dựng
trên cảm hứng từ những câu chuyện trong Kinh Thánh về tháp Babel. Tòa tháp Sialk
ziggurat, theo Tổ chức Di sản Văn hóa Iran, đã ra đời trước cả những ziggurat ở
vùng Lưỡng Hà cổ đại.
(3000 TCN) - một trò chơi tương tự như trò Cờ thỏ cáo xuất hiện ở phía
đông Iran
(1400 TCN - 600 TCN) - Hỏa giáo: các nhà học giả đã tiên đoán về sự phát
sinh của một đức tin độc thần và tuyên bố Hỏa giáo là tôn giáo cổ nhất và có
ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp nhất đối với nhân loại, hơn bất kì loại đức
tin nào khác.
(576 TCN - 529 TCN) - dưới sự cai trị của Cyrus Đại đế, Cyrus Cylinder đã
được phát hành. Cyrus Cylinder là cổ vật hình ống bằng gốm cổ xưa với những
dòng chữ được viết bởi vua Cyrus đại đế, được phát hiện vào năm 1879 ở Babylon
và ngày nay được lưu giữ tại Bảo tàng Anh.
(521 TCN) - trò chơi Polo
(500 TCN) - hệ thống Ngân hàng đầu tiên của thế giới, thành lập dưới
thời Achaemenid. Các Ngân hàng Chính phủ được tạo nên để giúp đỡ nông dân khi
xảy ra hạn hán, lũ lụt hay những thiên tai khác dưới dạng cho vay. Những Ngân
hàng Chính phủ này đã hoạt động rất hiệu quả dưới nhiều hình thức khác nhau cho
đến cuối triều đại Sassanian và trước cuộc xâm lược của Ả Rập
(500 TCN) - tài liệu tra từ có nguồn gốc từ Ba Tư cổ. Tài liệu tra từ
này đã được sử dụng từ thời Achaemenid đến cuối thời Sassanian Empire. Từ
[Bonchaq hay Bonchagh] trong ngôn ngữ Ba Tư hiện đại là phiên bản mới của từ
“tra” trong ngôn ngữ Avestan và Pahlavi cổ. language "Check". Trong
tiếng Ba Tư nó có nghĩa là một tài liệu có giá trị như là vàng, bạc hay của
cải. Theo luật pháp, tài liệu tra từ này có thể mua hoặc bán hoặc trao đổi
(500 TCN) - con tem cổ nhất thế giới
(500 TCN) - hệ thống thu thuế đầu tiên, thời Achaemenid
(500 TCN) - "Royal Road" – hệ thống đường vận chuyển nhanh đầu
tiên
(500 TCN) - nguồn cung cấp gà thuần hóa vào châu Âu
(500 TCN) - lần đầu canh tác rau bina
(400 TCN) - Yakhchals, tủ lạnh cổ xưa
(400 TCN) - kem
(250 TCN) - khai quật kên đào Suez, bắt đầu dưới thời Darius và hoàn
thành vào thời Ptolemies
(Năm 50) - trái đào, loại trái cây có nguồn gốc từ Trung Quốc đã được
mang đến phương tây thông qua Ba Tư. Tên tiếng anh “peach” được bắt nguồn từ
tên khoa học tiếng latin của nó là “prunus persica”
(Năm 271) - học viện Gundishapur – bệnh viện đầu tiên
(Năm 700) - bánh qui
(Năm 700) - cối xay gió
(Năm 864 - 930) - lần đầu tiên sử dụng có hệ thống các loại rượu trong y
học
(Năm 1000) - Tulip được trồng lần đầu tiên
(Năm 1000) - giới thiệu giấy cho phương tây
(Năm 935 - 1020) - Ferdowsi viết Shahnama (sách của những vị vua) dẫn
đến sự hồi sinh của nền văn hóa Iran và mở rộng các lĩnh vực văn hóa
(Năm 980 - 1037) - Avicenna, một nhà vật lí học đã viết “The Canon of
Medicine” một trong những quyển sách hướng dẫn cơ bản trong lịch sử y học hiện
đại
(Năm 1048 - 1131) - Khayyam, một trong những nhà bác học vĩ đại nhất của
mọi thời đại đã trình bày lý thuyết về lý thuyết nhật tâm. Đóng góp của ông đặt
nền móng đáng chú ý cho toán đại số
(Năm 1207 - 1273) - Rumi làm thơ và năm 1997, bản dịch thơ của ông là
quyển sách bán chạy nhất ở nước Mỹ
Ngoài ra Ba Tư còn một số đóng góp
sáng tạo khác như phép đại số và phép lượng giác, sự tiến bộ của y học và hóa
học, Qanat- cống dẫn nước ngầm, nhà ống bắt gió, điều hòa không khí cổ đại. Hầu
hết các học giả châu Âu cho rằng âm nhạc Ả Rập là có nguồn gốc từ Ba Tư.
Nhận xét
Đăng nhận xét